Model współpracy miast i regionów EŚW z Chinami (kier. M. Gzik)
(projekt NCN finansowany na podstawie umowy 2021/41/N/HS5/01963)
Bez wątpienia jesteśmy świadkami zintensyfikowanego procesu globalizacji, który dotyczy również stosunków międzynarodowych. Zjawisko migracji, znoszenia barier handlowych, czy udziału korporacji międzynarodowych w kształtowaniu opinii publicznej jest wynikową właśnie tego procesu. Przesądził on również o coraz donioślejszym znaczeniu miast i regionów na politycznej mapie świata, biorąc pod uwagę gwałtownie pędzący proces urbanizacji. Miasta promują się za pomocą kultury czy turystyki, co w następstwie przyciąga inwestorów, w tym również chińskich. Politycy z Państwa Środka już lata temu uzmysłowili sobie, jaki ogromny i niewykorzystany potencjał tkwi w europejskich miastach i regionach. W tym celu powstała chińska Inicjatywa Pasa i Szlaku, której zadaniem jest m.in. intensyfikacja wymiany gospodarczej ze Starym Kontynentem. Przez osobny pryzmat postrzegany jest obszar Europy Środkowo-Wschodniej (EŚW), który z uwagi na swoje zróżnicowanie polityczne oraz gospodarcze stanowi przyjazne środowisko pod poszerzanie chińskich wpływów. W skład tej części Europy wchodzi 218 miast powyżej 50 tysięcy mieszkańców oraz 64 regiony, dla których współpraca z Chinami jest szansą na rozwój na płaszczyźnie turystyki, ochrony środowiska, programów edukacyjnych, transportu miejskiego, czy nawet planowania przestrzennego. To właśnie te obszary polityki są najczęściej realizowane przez miasta i regiony. Z uwagi na to, że nie są to kwestie na tyle ważne w całości polityki prowadzonej przez państwa, to temat ten znajduje się na uboczu zainteresowania naukowców oraz opinii publicznej.
Celem projektu jest zatem zbadanie skali współpracy miast oraz regionów Europy Środkowo-Wschodniej w stosunku do ich chińskich odpowiedników. Pozwoli to zobrazować skalę prowadzonej przez Chiny polityki w stosunku do partnerów w EŚW. Współpraca pomiędzy Chinami a państwami Europy Środkowo-Wschodniej jest przecież bardzo intensywna, w szczególności w ramach formatu 16+1. Pytaniem pozostaje jednak, czy potencjał takich dwustronnych relacji jest należycie wykorzystywany przez władze miast i regionów?
Poprzez realizację projektu chcę znaleźć odpowiedź na m.in. następujące pytania: które miasta i regiony w EŚW współpracują, a które nie współpracują z Chinami? Jakie czynniki decydują o sukcesie subnarodowej współpracy EŚW z Chinami? Czy relacje subnarodowe z Chinami w EŚW są skoordynowane z polityką rządową poszczególnych państw?
Moje badanie zostało podzielone na trzy etapy. W pierwszym, na podstawie badania ankietowego, rozesłanego do miast oraz regionów, stworzę mapę powiązań pomiędzy tymi ośrodkami a Chinami. Na tym etapie ustalę również, jakie są przyczyny i efekty takowej współpracy. Kolejną częścią badania będzie studium przypadku na przykładzie sześciu wybranych miast i regionów EŚW, których współpraca z Chinami jest intensywna. Odbędę rozmowy z urzędnikami miejskimi/regionalnymi oraz przedstawicielami lokalnego biznesu oraz uniwersytetów, ponieważ to właśnie te podmioty najczęściej uczestniczą w takowych relacjach. Dzięki temu poznam szczegółowe motywacje, które napędzają dwustronne relacje z Państwem Środka. Trzecim, a zarazem ostatnim etapem mojego badania będzie określenie modelu współpracy podmiotów subpaństwowych w EŚW z Chinami. Dzięki temu otrzymam pełny obraz wielopoziomowej współpracy Chin z regionem EŚW.
Efektem badań będzie przygotowanie rozprawy doktorskiej oraz dwóch artykułów naukowych mapujących powiązania miast i regionów EŚW z Chinami. Popularyzacja wyników projektu przyczyni się do wzrostu świadomości na temat znaczenia działań dyplomatycznych prowadzonych na niższych szczeblach niż szczebel państwowy. Dlatego zbadanie wzorców międzynarodowej działalności miast i regionów w EŚW jest zagadnieniem tak istotnym, z punktu widzenia analizy całości zagadnienia znaczenia wielopoziomowej polityki zagranicznej.