Idee i tożsamość w chińskiej polityce zagranicznej (kier. prof. D. Mierzejewski)
(grant NCN finansowany na podstawie umowy UMO-2013/09/B/HS5/02650)
Główny przedmiot badań związany jest podejściem badawczym konstruktywizmu społecznego. Druga metoda badawcza, uzupełniająca podejście teoretyczne, będzie związana ze studium komparatystycznym dyskursu prowadzonego w zakresie określenia tożsamości Chin na arenie światowej. Świat społeczny konstruowany jest przez ludzką świadomość na którą składają się myśli, wierzenia, idee, koncepcje, język i dyskurs, znaki, sygnały oraz zrozumienie istoty ludzkiej oraz społeczności takich jak państwa czy narody. Jak wskazują konstruktywiści taki świat społeczny jest subiektywny i zrozumiały tylko dla ludzi tworzących go i w nim funkcjonujących. W opracowaniu Idee i tożsamość w polityce zagranicznej Chin Autorzy bazując na pracy Petera Bergera i Thomasa Luckmanna The Social Construction of Reality (1966), uznają, iż instytucjonalizacja rzeczywistości jest kreowana przez interakcję form społecznych: koncepcji, idei, tożsamości. W tym kontekście decydującą o zachowaniu danego podmiotu na arenie międzynarodowej będą miały subiektywne przekonania wyrażane w ideach a kształtujące tożsamość. Praca oparta będzie na jakościowej analizie dyskursu w zakresie wskazanych wyżej idei, która może być rozumiana jako np. czynnik sprawczy kreowania i budowania zbiorowej tożsamości, tworzyć całościowe podstawy budowy systemu czy też służyć do prowadzenia polityki i władzy. Dyskurs zatem definiowany będzie jako całość powiązanych ze sobą tekstów, rozmów i praktyk odnoszących się do konkretnego przedmiotu. Istotnym we wspomnianej analizie będą prace teoretyczne.
Zdaniem Autorów projektu zmiany następujące w politykach zagranicznych państw są wynikiem intersubiektywnej wymiany między niematerialnymi bytami takimi jak idee czy koncepcje. Przyjmując założenia konstruktywistyczne Autorzy interpretują zdarzenia związane z przepływem idei stawiając następującą hipotezę:
Zmiany w chińskiej polityce zagranicznej są wynikiem niematerialnej interakcji tradycyjnych idei chińskich z zachodnim sposobem myślenia na tle dynamiki zmian politycznych, społecznych i gospodarczych państwa. W wyniku ciągłej interakcji kształtuje się tożsamość międzynarodowa Chin, która definiowana jest w kategoriach interesu narodowego Chińskiej Republiki Ludowej.
W takich kategoriach, oprócz materialnego wymiaru, Autorzy definiują interes Chin współczesnych. Coraz częstsza i bardziej złożona interakcja ze światem zewnętrznym kreuje sytuację w której Chiny poszukując własnej odrębności budują tożsamość międzynarodową. Ta z kolei jest kreowana przez idee, które stają się jej podstawową częścią.
Wskazany powyżej cel, hipoteza badawcza oraz pytania badawcze świadczą o istotnych dylematy i wyzwaniach stojących przed chińską polityką zagaraniczną. Na początku XXI wieku istotnym stała się dyskusja wokół zdefiniowania interesu narodowego oraz własnego miejsca w stosunkach międzynarodowych. W tym procesie idee definiowane jako niematerialne byty mające wpływ na kształtowanie rzeczywistości a tworzące tożsamość rozumianą jako subiektywna samoświadomość stają się kluczowym zagadnieniem.